Nauczyciel musi pracować w trakcie przerwy wielkanocnej czy ma wtedy wolne? Sprawdzamy, co na ten temat mówią przepisy

Przypomnijmy, że – zgodnie z rozporządzeniem w sprawie organizacji roku szkolnego – wiosenna przerwa świąteczna rozpoczyna się w czwartek poprzedzający święta i kończy w najbliższy wtorek po świętach (§ 3. ust. 3). W związku z tym w 2024 roku uczniowie na przerwę udają się 28 marca, a do szkół wracają 3 kwietnia.

Nauczyciel ma wówczas wolne? Czy musi zapewnić uczniom opiekę, w momencie gdy rodzic pracuje i nie ma jak się zająć dzieckiem? Okazuje się, że nie ma jasnych przepisów, które regulowałyby tę kwestię. Sprawdźmy, jak to wygląda w praktyce szkolnej oraz w opinii ekspertów.

Przerwy świąteczne to czas wolny od zajęć dydaktycznych, ale nie czas wolny od pracy. Mowa oczywiście o czwartku i piątku przed Wielkanocą, ponieważ Poniedziałek Wielkanocny jest świętem i nie można wówczas wymagać od nauczycieli wykonywania obowiązków służbowych.

W przeciwieństwie do dodatkowych wolnych dni od zajęć ogłaszanych przez dyrektora szkoły (tzw. dni dyrektorskie), ustawodawca nie zawarł normatywnego obowiązku organizacji zajęć opiekuńczych w szkole w okresie przerw świątecznych. Nie jest więc prawdą, że dyrektor jest zobowiązany do zorganizowania takich zajęć – jak podkreśla Dariusz Skrzyński, prawnik i specjalista od prawa oświatowego. Dyrektor ma taką możliwość, ale nie obowiązek.

– Skoro rozporządzenie milczy na temat obowiązku organizowania zajęć wychowawczo-opiekuńczych w okresach przerw świątecznych, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 3 […] to należy podkreślić, że błędna jest tym samym interpretacja, jakoby wystąpienie przerwy świątecznej automatycznie generowało obowiązek organizacji zajęć opiekuńczych po stronie szkoły – czytamy w opracowaniu przygotowanym przez podkarpacki oddział ZNP.

Z rozmów z dyrektorami i nauczycielami wynika, że najczęstszą praktyką szkolną w tym zakresie jest zbieranie informacji od rodziców, czy jest potrzeba, by zorganizować zajęcia opiekuńcze dla uczniów. Jeśli dyrektor otrzyma taką informację, może zorganizować opiekę dla dzieci, które jej wymagają.

– Jeżeli dyrektor, po dokonaniu rozpoznania wśród rodziców, ustali, że istnieje zapotrzebowanie na realizację zajęć opiekuńczych w okresie przerwy świątecznej, wówczas może wydać nauczycielom polecenie zobowiązujące ich do obecności w szkole w celu zabezpieczenia realizacji tychże zajęć. Natomiast jeżeli takiego zapotrzebowania nie będzie, dyrektor szkoły nie ma obowiązku organizowania zajęć opiekuńczych w okresie przerwy świątecznej, gdyż […] rozporządzenie nie zawiera takiego obowiązku – czytamy dalej w informacji ZNP.

W związku z tym niektórzy nauczyciele mogą zostać zobowiązani do zapewnienia opieki uczniom w czwartek i piątek przed Wielkanocą. Jest to praktyka częstsza w szkołach podstawowych (gdzie są młodsi uczniowie, którzy takiej opieki potrzebują) oraz rzadko spotykana w szkołach średnich (do których uczęszczają nastolatkowie).

Warto jednak podkreślić, że zapewnienie opieki uczniom w czasie przerwy świątecznej powinno odbywać się w drodze ustalenia dyżurów poszczególnych nauczycieli w określonych godzinach i dniach po uzgodnieniu tej kwestii z radą pedagogiczną – jak zaznacza prawnik Dariusz Skrzyński. Jednocześnie należy pamiętać, by organizacja tych dyżurów uwzględniała zasadę równego rozłożenia obowiązków, co wynika z zasady przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu.

Dyrektor może więc – zgodnie z kompetencjami ustalonymi w ustawie Prawo oświatowe (art. 68 ust. 1 pkt 1) – takie zajęcia zorganizować, a nauczyciel, jak czytamy w komunikacie ZNP „jest zobowiązany do realizacji takich zajęć lub czynności, jeżeli zostaną one przez dyrektora zarządzone, gdyż przerwa świąteczna nie jest dla niego okresem urlopu wypoczynkowego”.

Nauczyciel za pracę w czwartek i piątek przed Wielkanocą nie otrzymuje dodatkowego wynagrodzenia, nie jest to bowiem traktowane jako praca w godzinach ponadwymiarowych czy nadliczbowych.

– Dyżury opiekuńcze podczas przerwy świątecznej, o ile zostaną zarządzone przez dyrektora szkoły, są zajęciami opiekuńczymi wynikającymi z celów statutowych szkoły – podkreśla Krzysztof Lisowski, prawnik.

Inaczej sytuacja wygląda w przedszkolach, które są placówkami nieferyjnymi. Tam dzieci mają prawo do opieki w ciągu całego roku szkolnego z wyjątkiem przerw ustalonych przez organ prowadzący, w związku z tym nauczycielom przedszkolnym przysługują dni wolne, ale w święta, w przypadku Wielkanocny jest to Poniedziałek Wielkanocny.

Źródła:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe;
• Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego;
• „Praca nauczycieli w okresie przerw świątecznych, ferii i dodatkowych dni wolnych od zajęć”, Związek Nauczycielstwa Polskiego, oddział podkarpacki;
• M. Sewastianowicz, „Przerwa świąteczna to nie urlop nauczyciela – harmonogram ustala dyrektor” [w:] prawo.pl;
• D. Skrzyński, „Opieka nad uczniami w czasie zimowej przerwy świątecznej” [w:] portaloswiatowy.pl.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.Obserwuj
StrefaEdukacji.pl!